en de tijd vliegt...

Weeral een tijdje geleden dat ik nog iets van me liet horen… Je moet echter weten dat de dagen, wat zeg ik, weken voorbijvliegen. Het leek pas gisteren dat we allerheiligen vierden op de graven en alweer komen we een nieuwe maand tegemoet. Niet zomaar een maand: een maand vol feesten en voor mij zelfs een reisje. Ik moet namelijk 10 december verplicht het land verlaten (na 90 dagen verblijf) en dit onaangename wil ik dan ook graag koppelen aan het aangename. Omdat een weekend onvoldoende tijd is om het land te verlaten en opnieuw binnen te komen, en daarenboven nog eens een nieuw stuk land te zien, had ik reeds lang besloten er een weekje tussenuit te knijpen naar buurland Belize..Even weer batterijen opladen om er weer volop tegenaan te gaan voor de kerstdagen en een handvol kersverse ideeen voor het nieuwe jaar 2009! Maar zoals ik dus al zei, vliegen de dagen enorm snel. Mijn dagen hier zijn volgeboekt van s morgen tot savonds.. maar ik hoef helemaal geen medelijden hoor, zo wil ik het ook. Ik wil mijn korte tijd hier ten volle benutten! Dinsdag ging eindelijk de eerste engelse les van start voor de leerkrachten...daar stond ik, voor de eerste keer les te geven aan een bende leerkrachten, die maar al te graag een nieuwe taal willen leren. Omdat dit net bij mij zo het geval was in Antigua, praatte ik de volledige les Engels. Enkel zo, door aandachtig te luisteren, kan je iets oppikken van een nieuwe taal. Enkel woordjes leren en niet weten hoe die in praktijk te gebruiken, heeft weinig nut. Ondanks enkele radeloze blikken bij het begin van de les,waren velen toch tevreden over hun lerares Engels. Ik sloot de les af met een hevig partijtje honkbal, met instructies in het Engels! Hilariteit alom!
Woensdag ging vervolgens de eerste excursie door met “los Kanguros” (10-12jarigen). De kinderen stonden om 7.30u al paraat met rugzak en petjes, klaar voor een dag vol plezier! De bus stroomde al snel vol met een veertigtal kinderen en een tiental leerkrachten. Tijdens de reis keek iedereen aandachtig naar buiten, want ook reizen naar een andere stad is niet voor iedereen weggelegd. In de zoo overhandigde ik hen een vragenlijst vol vragen waarvan de antwoorden te vinden waren in de zoo ( ik was reeds op prospectie gegaan om vragen om te stellen en fotos te trekken, zodat de kinderen eveneens iets kunnen bijleren over de dieren van de zoo). Degene die alle vragen correct kon oplossen werd beloond met een cadeautje, een pluchen dier. Al snel renden de kinderen enthousiast heen en weer, alle plakkaatjes afspeurend, en nauwlettend op namen, gewichten afkomsten van alle dieren aanwezig. Moe maar voldaan keerden we in de late namidag terug richting Comalapa. De volgende morgen had ik beloofd mee te gaan met Liliane, de middelste dochter in mijn huis, die een dringende consultatie nodig had bij de oogarts. Ik ben heel erg geintresseerd hoe de geneeskunde er aantoe gaat in een ander land. Doch, had ik geweten wat me te wachten stond, ik had anders gedacht! Om zes uur stonden we op om maar liefst om 7 uur s ochtends (hopelijk) als een van de eersten aan te komen voor een consultatie. Mis gedacht! Ik slikte even toen ik bij het binnenkomen maar liefst 40 voorgangers zag zitten. Na drie uur wachten kreeg ik het al flink op de zenuwen toen uiteindelijk de verlossende naam werd afgeroepen: “Liliane Noemi Floricelda!”. Ik liep samen met Liliane en de mama in een spoedtempo naar voren. Daar vertelde ze ons doodleuk dat de dokter haar kan ontvangen...binnen drie uur!!! ( we waren immers als laatsten aangekomen!) In Belgie zouden we al snel even omrijden naar huis om iets te eten, en de krant op duizendste gemakken nog even door te lezen. Aangezien het consult niet bij de deur was en het vervoer vrij duur is voor hen, zat er dus niets anders op om ng eens drie uur te wachten op het verlossende verdict...Van tijdverlies gesproken! 6 uur wachten voor een simpel consult! Leve de afspraak in Belgie! Uiteindelijk bleek dat Liliane bijna niets meer ziet, zowel zwaar bijziend als verziend. Dit komt hier waarschijnlijk meer voor... Vaak wordt er niet voldoende info gegeven over symptomen, of ontbreekt het veel gezinnen aan geld voor een consult.

Vrijdag stond dan de langverwachte verhuis van school naar school op het programma. Alle banken, borden, computers werden met een glimlach vervoerd naar de nieuwe school waar een nieuwe toekomst op hen wacht. Maandag ben ik de eerste om een stap te zetten in de nieuwe gebouwen met mijn activiteiten! Ik kijk samen uit met de kinderen!

Sarcoptosis?

Sarcoptosis… klinkt als een onzettend lange aanslepende ziekte…dit is het echter niet: eerder een antwoord op de jeuk die me sinds drie weken steeds erger begon te teisteren. Alhoewel ik eerlijk moet toegeven een beetje wantrouwig te staan tegenover buitenlandse geneeskunde waagde ik me er toch aan even een bezoekje te brengen aan de plaatselijke dokter. Achter een berg papieren, gevolgd door een stapel medicijnen verspreid op zijn bureau vond ik de plaatselijke dokter. Ik had me vanalles al afgevraagd: een plaatselijke aanval van muggen, die hier niet te vinden zijn door de bittere koude, een allergie tegen een plaatselijk gerecht, het begin van het einde? De uitgestrekte uitslag op mijn lichaam werd elke dag erger waardoor ik zelfs 's nachts de slaap niet meer kon vatten door de enorme jeuk. De dokter wist me te vertellen dat deze “ziekte” echter vaker voorkomt deze tijd van het jaar. Microscopische kleine insekten worden doorgegeven door dieren en vaak ook door contact met kinderen waarbij vaak hygiene ontbreekt, en kruipt in kleren, lakens andere dingen die in cntact komt met de huid. Aangezien ik dagelijks in contact kom met kinderen waarvan vele gezinnen geen watervoorziening hebben, ben ik dan ook een makkelijke prooi. Doordat er nu een enorme koude heerst in Comalapa, komt hygiene er ng minder vaak aan te pas, waardoor dit vaker voorkomt. Resultaat: een behandeling van een maand om dat sarcoptesbeest uit mijn lijf en mijn kleren te halen.

Intussen door al het gekrab door, staat het werk natuurlijk niet stil. Ook de ouders van de kinderen van het mayakindproject slaan alweer de handen uit de mouwen, aangezien er naast de nieuwe gebouwen, die half januari openen, nog eens twee extra lokalen worden gebouwd om een groter aantal kinderen degelijk onderwijs te kunnen geven. In tegenstelling tot Belgie helpen hier de ouders persoonlijk een handje en sleuren vaak met stenen, aarde en andere bouwmaterialen om hun school te kunnen verwezenlijken voor hun kinderen. Donderdag vond er een volksvergadering plaats om de ouders te informeren omtrent data wanneer de verhuis van meubilair is gepland van de ene school naar de andere school. 28 november is de datum waarop iedereen, zowel jong als oud, zowel directie als la madrina psícologa,zal deelnemen aan de grote verhuis! Ik ben eens benieuwd! Mijn fototoestel zal niet ontbreken op dit moment van samenhorigheid: samen bouwen aan een school. Op het einde van de vergadering, waarna iedereen verkleumd was van de koude, trakteerde ik alle ouders (met het geld van de opbrengst) op een heerlijk verwarmde koffie met een welverdiend belegd broodje, voor al de inspanningen die ze intussen al hebben gedaan. Maar liefst een 130tal mensen schoven aan en keken me vol dankbaarheid aan. Alweer een voldoenend gevoel zowel voor mij als voor jullie. Met enkel 50 euro hebben jullie 130 monden kunnen voeden.. het klinkt bijna als de parabel van de vissen en het brood, die op wonderbaarlijke wijze een heel volk kon voeden.

Ondertussen...

Ondertussen draait de “chiro” hier op volle toeren onder de naam: “Horizonte de la diversìon”. Maar liefst 110 kinderen tussen 7 en 14 schreven zich in en nemen wekelijks deel aan de activiteiten die ik organiseer met behulp van de leerkrachten in de school. De kleinste groep “los patitos” bestaat uit iets meer dan 40 zeer energieke kinderen, die maar al te graag lopen, springen, lachen,...Onlangs organiseerde ik soortgelijke olympische spelen met verschillende disciplines. De kinderen, zowel als de leerkrachten, zowel als ikzelf, beleefden echt een ongelofelijk leuke namiddag. Op het einde mocht een tiental kinderen een goude of zilveren medaille mee naar huis nemen voor de categorie waarin ze uitblonken. En fier dat ze waren...

De iets oudere groep tussen 10 en 12 m.n “los canguros” bestaan eveneens uit 40 leden. Ook deze groep barst van energie! Het is echt een plezier de kinderen te zien opgaan in een spel waar ze eens mogen duwen en trekken in functie van een spel. In de groep zitten eveneens enkele deugenieten die maar al te graag 'ns proberen vals spelen, maar dit wordt al snel onderschept. Ook de knutselactiviteit die ik voor hen organiseerde was een echt succes. Met veel zorgzaamheid werkte ze hun knutselwerkjes af en poseerden achteraf maar al te graag voor de foto.

Verder hebben we nog de oudste groep, bijna 30-tal jongeren tussen 12 en 14 “los leones” die zich maar al te graag laten kennen door hun leeftijd. Soms is er een beetje ongewilligheid om mee te doen aan spel, en primeert het “cool zijn” boven het “kinds zijn”. Toch gingen ze vorige week allemaal volledig op in enkele pleinspelen ondermeer “honkbal”. Hier is eerder de kunst te weten met wat je ze kan boeien. Een hele opgave...

Ik heb me al vaak afgevraagd wanneer de organisatie van de activiteiten wat moeilijker verloopt, door het grote aantal kinderen en soms het mindere aantal beschikbare leerkrachten, of dit hetgene is met welke bedoeling ik naar hier ben gekomen. Al snel moet ik mijn bedenking vergeten, want elke schaterlach van een kind is er een die er niet was geweest zonder de activiteiten. Buiten naar school gaan, waar ze 4 uur lang op de schoolbanken zitten, kennen de kinderen hier bijna geen ontspanning. Daarom is het ook erg voldoenend, zowel voor mij als de kinderen, met hen te spelen en plezier te maken. Deze ervaring is soms extra speciaal omdat ik van meer en meer kinderen de achtergrond en thuissituatie begin te kennen. Wanneer ik dan sommige kinderen zie openbloeien, terwijl ze thuis stil en terug getrokken zijn, zorgt dit bij mij voor extra voldoening.

Natuurlijk hoop ik niet alleen een hulp te kunnen zijn voor de kinderen maar ook voor hun ouders. Ik kreeg intussen al enkele vragen in verband met opvoeding en omgaan met bepaald gedrag van hun kinderen. Omdat hier blijkbaar veel vraag naar is, ben ik volop bezig aan het plannen van thema-avonden voor de moeders. Graag wil opvoedingvaardigheden aanbrengen, maar eveneens andere onderwerpen zoals hygiëne, voedingsmiddelen, en als het even kan eventueel informatie rond geboortecontrole, al is dit laatste helemaal niet evident. Eveneens werd me gevraagd de kinderen van de school, die enteresse toonden, engelse les te onderwijzen. Achteraf leek het me wijselijker eerder de leerkrachten Engels te onderwijzen aangezien hen vaak de mogelijkheid ontbreekt bepaalde engelse woorden uit te spreken, doordat ze niet, integenstelling tot ons, zijn opgegroeid met het Engels. Zo kunnen zij op hun beurt het Engels onderwijzen aan de leerlingen. Zo kan mijn werk eveneens wat meer effect hebben op langere termijn.

Alles draait dus op volle toeren!

Eerste communie

Vandaag alweer een speciale dag in Comalapa: een veertigtal kinderen doen na een voorbereiding van negen maanden hun eerste communie, waaronder ook de jongste van mijn gezin Dalila. De gemiddelde leeftijd van de kinderen is negen a tien jaar, anders dan bij ons. Mooi opgeklede kinderen met talloze bloemetjes in de haren trokken richting de kerk. De kerk stroomde zoals wekelijks vol met een duizendtal mensen. Veel mensen bleven rechtstaan vooraan aangezien de kerk niet genoeg plaats bood voor iedereen. Het koor, geleid door gitaar en tamboerijn, zette de mis met een vrolijk intredelied in. Na enkele gebeden en lezingen begon de priester aan zijn preek. Deze vond ik toch wel opmerkelijk en waard om even te vertellen. Vooral omdat de preek werd gegeven tijdens een mis voor eerste communicantjes. De microfoon stond loeihard zodat zelf ik het niet kon houden van het lawaai dat weerklonk in de boxen. De man riep er vrolijk op los, alsof hij daar de eerste, de beste moppen aan het tappen was. Hij begon zijn preek met de gedachte dat het lichaam een tempel was die in ere moest gehouden worden, en de mensen dus zorg moesten dragen voor het lichaam.Tot daar kon ik zijn gedachten nog volgen. Vervolgens begon hij over alle menselijke geneugten die het lichaam vernietigen. Zo stond dronkenschap vooraan op zijn lijstje van zaken die uit den boze zijn. Ook homofilie, prostitutie, masturbatie mocht eraan geloven, alsook seksuele betrekkingen voor het huwelijk. Hij beschouwde het als een schande, die het menselijk lichaam alleen maar bezoedelde met het kwaad. Vervolgens haalde hij pornografie aan die enkel de lust opwekte en het lichaam van de vrouw centraal stelt, in plaats van wat de vrouw te bieden heeft...Ik was enorm verbaasd over de conservatieve blik die deze man de mensen van Comalapa meegaf. Het leek alsof de tijd hier 100 jaar heeft stilgestaan, toen homoseksualiteit ng als een ziekte werd beschouwd (dit waren letterlijk zijn woorden). Het leek eveneens dat de mensen in Comalapa dit dogma voor waar aanschouwden en dezelfde mening waren toebedeeld. Het verbaasde me eveneens dat dergelijke preek werd gegeven in een mis waar negenjarigen die voor het eerst de communie ontvangen, centraal staat. Na een oorverdovende maar uiterst interessante preek van een half uur, zette het koor weer het gezang in, gevolgd door enkele gezamelijke gebeden. De kinderen zelf, die straalden bij deze speciale dag, kwamen echter zeer weinig aanbod. Enkel de communie was een belangrijk gegeven tijdens de mis, en deed deze viering verschillen van elke andere wekelijkse viering. Na de viering, en na enkele kiekjes met de pastoor, trok ik samen met de familie en feestkonijn Dalila huiswaarts voor een “almuerzo” (=lunch) met beide peetouders. Een bescheiden maaltijd met veel stiltemomenten en enkele geschenkjes passeerden snel en algauw keerde de rust terug ten huize Cutzal-Àpen. Blijkbaar wisten meter en peter amper hoe oud Dalila was, aangezien hier enkel meters en peters bij de geboorte van dienst zijn. Als afsluiter trakteerde ik de hele familie op soortgelijke oliebollen en een fotovoorstelling van de afgelopen dag.

Enkele gewoonten in Guatemala Comalapa

Vorige week viel er even een zwarte wolk over de familie “Cutzal-Ápen”,waar ik verblijf: de grootvader langs vaders kant overleed na een lange lijdensweg. Ookal versta ik niks van de mayataal Kacsjikel die vele maya’s waaronder ook de familie onder elkaar spreekt, toch kan geen enkele taal verbergen dat er iets mis was... Gans de nacht werd er heen en weer gelopen (achteraf bleek dit omdat de dode gans de nacht bewaakt wordt door familie) en vooral Gerson, de enige zoon van de familie liet zijn emoties de vrije loop. Woorden schieten bij dergelijke gebuertenis altijd tekort, maar nog meer mijn spaanse woorden. Alleen een knuffel kon duidelijk maken hoe erg het me speet. De dag ( nog geen 24u!) erna werd de man begraven. Ik haastte me naar de kerk, na mijn activiteiten, en kwam 20 minuten later aan in de hoop nog even de begrafenis te kunnen meevolgen en vervolgens mee te stappen naar het kerkhof. Als bij wonder bleek de kerkdienst al op zijn einde. Hier en daar weerklonk nog stil een lied of gebed. Er was geen priester vooraan de kerk te bespeuren. Ik wachtte geduldig om te kunnen aansluiten bij de familie bij hun optocht naar het kerkhof. Ik zocht mijn familie die volgde achter de kist. Ik kreeg al bang dat ik in de verkeerde kerk stond, want er was niemand te bespeuren. Tot mijn verbazing volgde er een tweede kist met gelukkig wel bekende gezichten. Iedereen kwam pratend de kerk uit. De kinderen lachten en volgden in grote massa de kist die op handen werd gedragen naar het kerkhof. Op het kerkhof zelf, dat idyllisch uitkeek vanop een heuvel op de drie vulkanen, verspreidden vrienden en kennissen zich in alle hoeken van het kerkhof. Ik besefte plots dat ik net als anderen op het graf zat (een hoop aarde) van een andere overledene. Eén enkele vrouw nam het voortouw, knielde en prevelde een gebed gevolg door een lied. Slechts enkelen namen deel aan het gezang. De rest zweeg gewoon. Na tien minuten schoven beide zonen de kist in de tombe. Pas toen weerklonk het eerste verdriet in een oorverdovende klaagzang van iedereen aanwezig. Na dit gebeuren ging iedereen richting het huis van de overgebleven weduwe voor een maaltijd. Uit dit gebeuren kan ik enkel veronderstellen dat rouw hier nauwelijks bestaat, of eerder er geen tijd wordt voor gemaakt. Alles gebeurt zo snel dat er amper tijd is om stil te staan bij dit triest feit. Een dag later leek er niets gebeurd en was de familie weer vrolijk als altijd hard aan het werk. Ik kreeg tijdens de begrafenis toch ook even een krop in de keel, niet voor de overledene ( ik had de man nooit gekend), eerder omdat ik me nooit eerder zo vreemd voelde in een andere cultuur. Ik wist niet wat doen, wat zeggen en alles wat gebeurde leek zo vreemd en ongekend, heel anders dan onze gewoonten in Belgie. Een vreemd gevoel...

Enkele dagen later vierden ze net als in Belgie Allerheiligen: “el dia del muerte”. In tegenstelling tot Belgie waar deze dag eerder als triest kan bestempeld worden, gaat deze dag in Guatemala gepaard met een groots feest. Op deze dag geloven ze dat de overledenen een dag opstaan uit de doden, en dit willen ze dan ook uitbundig vieren. Vanaf 3u smorgens (!) trekken de bewoners op pad met massas bloemen, eten en wierrook om de graven rijkelijk te versieren, een maaltijd te voorzien voor de ontwakende dode, en de rest van de dag samen met familie door te brengen. Langs de kant van de weg staan talrijke kraampjes opgesteld: kraampjes die typische maaltijden voorzien ( bv: fiambre = stukjes koud vlees), drankgelegenheden, bloemen ... met op de achtergrond typische guatemalteekse muziek.
Iedereen leek vrolijk en je zag dikwijls ganse families verzameld rond het graf van hun overledene een maaltijd nuttigen. Hier en daar zag ik enkelingen met een schuimende pint in de hand op het graf. In de namiddag werden alle kinderen op het kerkhof verwacht met hun eigenste “barilletta” voor de wedstrijd wie het hoogste raakt. Het was echt een plezier te zien hoeveel gelukkige kinderen bovenop de graven kropen om hun barilletta in de lucht te krijgen. Tijdens mijn wandeling tussen de graven liep ik enkele kinderen van mijn activiteiten tegen het lijf. Ze staken me de barilletta in mijn handen, en al snel stond ik daar te klungelen met een vlieger die meer tegen de grond vloog dan iets anders. Geen makkie, wel een ongelofelijk aangename namiddag. ´S avonds keerde iedereen weer huiswaarts en kropen voldaan terug hun bedje. Allerheiligen in Comalapa...