Kerstmis in Comalapa

Als iemand ooit nog durft beweren dat Kerst in Guatemala niet of minder wordt gevierd, dan heeft die het flink mis! 25 december, 8.46pm en doodop! Wat een ongelofelijke belevenis, kerst vieren in een andere cultuur! Laat ik beginnen bij het begin... 24 december in de namiddag: heel comalapa is in rep en roer om de laatste voedselmanden en ingredienten voor het typische kerstnachtgerecht in te slaan. Hoewel er normaal gezien geen markt is, staat het plein vol marktkramers met kerstgerief, kleren,eten,vuurwerk... Overal weerklinkt uit boxen luide kerstmuziek. Ook in elk huis waar ik voorbij kwam hoorde je luide en vrolijke kerstmuziek. Om 17u had ik beloofd mee te helpen met het maken van “tamales”, een gerecht dat 95% van de bevolking hier om klokslag middernacht eet, als traditie. Het is een mengsel van rijstebrij met tomatensaus met in het midden een stuk vlees. Dit alles gegoten in een bananenblad dat dan op het vuur wordt klaargemaakt. In de nieuwbouw, waar normaal binnenkort de keuken behoort te komen, werd een gezellige kerstplaats gemaakt met een enorm grote kerststal, hier genaamd “un nacimiente”. Bijna elk gezin maakt dagen werk van een hele kerstmaquette en een enorm versierde kerstboom of vaak iets wat erop gelijkt, waar dan kindje Jezus om 12u snachts op zijn plaats wordt gelegd. Het gezin waar ik verblijf had, ondanks hun weinige middelen, enorm hun best gedaan om er iets gezellig van te maken. Zoals het hoort legde ik de cadeautjes die ik kocht voor elk gezinslid onder de kerstboom...het feest kon beginnen!

Ik mocht het zoet brood als voorgerecht (samen met chocolademelk) aan stukken snijden. De buren, de broer van mijn huisvader, kwamen ons uitnodigen om bij hen om 12u de gebruikelijke tamales te komen eten. Omdat er ng vrij veel mensen waren uitgenodigd besloten we om even te gaan helpen tamales te maken. Om 9 uur vertrokken we richting centrum van het dorp, waar honderden mensen ng steeds de gezellige kraampjes en winkels aan het afschuimen waren, en waar ook enkele attracties werden neergeplaatst. In tegenstelling tot in Belgie zijn hier ALLE winkels open tot vijf voor 12 uur en lopen alle mensen voor twaalf uur op straat. We brachten ng snel een bezoekje aan de oma van het gezin die samen met haar twee andere dochters en hun gezinnen woont (hier is het vaak de gewoonte dat kinderen met hun gezinnen blijven thuis wonen. Zo gebeurt het soms dat drie a vier gezinnen met elk zestal kinderen vaak onder een dak wonen). Vervolgens trokken we opnieuw richting centrum om de typische kerst”minuelos” (ala oliebollen) te nuttigen, en een aantal bommen en vuurwerk te kopen om af te steken om middernacht. Hier en daar passeerden nog enkele processies, die op een plechtige manier kindje jezus naar de kerk droegen, klaar om geboren te worden. Om 11 uur pm, terug thuis, kreeg ik nog bezoek van de directeur van de school, om me een kerstgroet en omhelzing te komen geven, dit samen met een cadeautje als dank voor mijn prestaties hier.

Om kwart voor twaalf was de moment aangebroken. We gingen bij de buren en toen ik binnenging zat iedereen geknield bij de nacimiento te bidden. Ik hoorde overal “gracias” en “señor” weergalmen, en dit een kwartier lang. Om twaalf uur klokslag maakte iedereen een kruisteken, zette zich recht, en begon iedereen te omhelzen en een zalige kerst te wensen. Vervolgens ging iedereen in het huis aanwezig buiten om vuurwerk en bommen als teken van vreugde af te steken. Iedereen die in de straat woonde stond op straat, en waren in groepjes hun vuurwerk aan het afsteken. Overal, in elke hoek, in elke straat van Comalapa verscheen vuurwerk in de lucht. Echt ongelofelijk om te zien! Na een half uur gingen we weer binnen en aten we de gebruikelijke tamales met “ponch” ( een warm fruitdrankje), voorafgegaan door een glas pure whiskey! Zelfs de kinderen van 12 jaar dronken ervan! Na enkele gebruikelijke gesprekken over gewoonten in Belgie, trokken we weer huiswaarts, waar we dan de geschenkjes opendeden. Ik had bijna voor iedereen een paar schoenen gekocht. De twee oudsten begonnen ter plekke te wenen bij het zien van de schoenen in de verpakking en bedankten me uitgebreid. De dankbaarheid was groot! Na talloze knuffels en tranen begon de jongste dochter heel erg moe te worden ( normaal gaat iedereen slapen om 9u) en trokken we naar ons bedje, klaar voor de volgende dag.

25 december..de enige dag in het jaar dat om 7uur smorgens de straten in Comalapa er nog doodstil bijliggen. Iedereen maakt van de gelegenheid gebruik om “uit te slapen” tot 7.30 uur. ik haalde zelf de 8.30 uur! ik rolde uit m’n bed en maakt me klaar voor de kerstviering van 10 uur. Iedereen trok zijn bovenstebeste “traje” (typische mayakledij) aan. Ook ik wou voor een keer mijn traje aandoen, die ik kocht als herinnering aan Comalapa. De dankbaarheid in de ogen van mijn gezin was groot toen ze mij zagen verschijnen in hun kledij. Ik trok ook voor het eerst, na de dagelijkse bergschoenen, mijn hoge hielen aan, die perfect gingen bij mijn traje. Achteraf grote fout,zo bleek. Ik wist namelijk niet dat de viering 2 uur zou duren en dat er zelfs geen stoelen in de kerk staan,door het grote aantal volk. Meer dan drieduizend mensen stonden opeengeplakt (zodat je zelf niet de moiete moest doen om te staan..het volk stond zo dicht dat je vanzelf rechtstond) tot voorbij de deuropening van de kerk en ver daarbuiten. Dit werd twee uur afzien op mijn hoge hielen, en in de stikkende warmte ( die ik niet gewoon ben met kerst). Ik had veel bekijks met mijn traje. Ze komen denk ik niet elke dag een “gringa” tegen in hun kleren. Na twee sterfelijke uren gingen we terug naar ons huis, waar ons normaal een rustig middagmaal stond te wachten. Niets daarvan! De oma (mama van) en onze buurman (broer van) kwam een bezoekje brengen met zijn 9 kinderen en vrouw en al gauw werd een hele meubelverhuis gedaan zodat we al snel aan een lange tafel vol kinderen vanalle zoetigheid zaten te eten. De vrouwen begonnen direct aan het middagmaal. Enkele jongens van het gezin gingen een piñata kopen, eveneens een gewoonte hier. Dit is een papieren pop gevuld met zoetigheid die geblinddoekt aan stukken wordt geslagen: een ongelofelijk leuk spel voor de kinderen hier! Na het middagmaal werd de pop opgehangen en ieder om beurt werd geblinddoekt en moest de pop proberen vinden en aan stukken slaan. Wanneer de zoetigheid er uiteindelijk uitkomt haasten alle kinderen, volwassenen en ja zelfs oma zich om zoveel mogelijk snoep te verzamelen, welke ze dan mogen houden. Een absoluut hoogtepunt voor vele kinderen, ook voor mij! Vervolgens werd de taart aan stukken gesneden en begon iedereen te dansen op tyìsch guatemalteekse muziek, zomaar uit het niets om 4u in de namiddag. Na heel veel plezier kwam ook dit feest ten einde en trok de familie en de 9 kinderen al snel naar hun kant van de muur.

Vervolgens trokken we weer op pad om de andere oma ( langs moeders kant) en alle zussen te bezoeken, die in hetzelfde huis wonen. Ook daar werd er al gauw de muziek bijgehaald en binnen de kortste keer stond ik ook daar te dansen met oma, zussen, kleinkinderen,...en alweer de zoveelste maaltijd die dag te nuttigen.Om 8u verlieten we ook dit huis en gingen richting kerk, waar een levensgrote nacimiento was opgesteld. Met honderden werd aangeschoven om even het kindje Jezus te mogen aanraken en kussen. Daarna keerden we naar huis en plofte ik gelukkig en wel achter mijn computer,waar ik mijn 200 fotos van die dag met een glimlach opnieuw bekeek. Wat een ervaring!